مرکز بهداشت شمال غرب تهران

خدا را بي نهايت شاکريم که از خزانه ي موهبت و الطاف بي کران خود بر ما منت نهاد تا دگرباره بتوانيم اين ماه پر برکت و پر فضيلت را درک نماييم؛ ماهي که خداوند متعال در شأن آن مي فرمايد: «شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن هدي لناس و بينات من الهدي و الفرقان...» (ماه رمضان (ماهي است) که در آن براي راهنمايي مردم و بيان راه روشن و هدايت و جدا ساختن حق از باطل ، قرآن نازل شده است.) و در ادامه آيه مي فرمايد: «فمن شهد منکم الشهر فليصمه...» (پس هر که اين ماه را دريابد، بايد که در آن روزه بدارد.) اين قسمت از آيه نيز تأکيد بر وجوب روزه، در اين ماه دارد ولي با اين وجود، مريضان و مسافران را (بر اساس احکامي که در شرع مقدس موجود است) از اين امر عظيم مستثنا دانسته و روزه داري را از آنان ساقط مي نمايد و اين امر واجب را در هنگام سلامتي و فراغت از سفر بر آنان واجب نموده تا کاستي هاي خود را جبران نمايند؛ «و من کان منکم مريضا ً او علي سفر فعده من ايام اخر» (وهر کس که بيمار يا در سفر باشد به همان تعداد از روزهاي ديگر روزه بگيرد.) و دليل اين امر را سهل و آسان گرفتن پرورگار بر بندگانس مي خواند، به طوري که در ادامه آيه مي فرمايد: «يريد الله بکم اليسر ولا يريد بکم العسر...» (خداوند براي شما آساني و راحتي مي خواهد و خواهان سختي براي شما نيست.) و بندگان خويش را امر به تکميل کسري روزه هايشان مي نمايد؛ «ولتکملو العده...» (و بايد که آن شمار (يعني روزه هايي که به علت هاي ذکر شده نگرفته ايد) را تکميل کنيد.) و در ادامه مي فرمايد: «ولتکبروالله علي ما هديکم و لعلکم تشکرون» (و خدا را بدان سبب که راهنمايي تان کرده است، به بزرگي ياد کنيد و باشد که سپاسگزار باشيد.)

ما بايد اين ماه را بيش از پيش قدر دانسته و از آن کمال استفاده را نماييم، چرا که اين ماه، ماه بسيار پر فضيلتي است و با ماه هاي ديگر قابل مقايسه نيست، چنانچه رسول گرامي اسلام فرمودند: «لما حضر شهر رمضان سبحان الله! ماذا تستقبلون؟! و ماذا يستقبلکم؟! قالها ثلاث مرات» (سبحان الله! به پيشواز عجب ماهي مي رويد؟! و عجب ماهي به شما روي مي آورد؟! و اين را سه بار تکرار فرمودند.) (2) و در جاي ديگر نيز فرمودند: «ان ابواب السماء تفتح في اول ليله من شهر رمضان و لا تغلق الي آخر ليله منه» (به درستي که در نخستين شب ماه رمضان درب هاي آسمان گشوده مي شود و تا آخرين شب آن بسته نمي شود.) (3) از نشانه هاي عظمت اين ماه نسبت به ماه هاي ديگر همين بس که در قرآن از آن به بزرگي ياد شده و اين ماه را ماه نزول قرآن مي خوانددليل ناميده شدن اين ماه به عنوان ماه رمضان در اين رابطه اشاره مي نماييم به حديثي از رسول مکرم اسلام (ص) که فرمودند: «انما سمي الرمضان لانه يرمض الذنوب» (رمضان بدين سبب رمضان ناميده شده است که گناهان را مي سوزاند.) (4) با توجه به اين حديث درمي يابيم که در ماه مبارک رمضان، گناهان بندگان آمرزيده شده و توبه آنان پذيرفته مي گردد، و مهم ترين دليل ناميده شدن اين ماه به عنوان ماه رمضان، به بيان رسول گرامي اسلام (ص) همانا آمرزيده شدن گناهان در اين ماه است. حال شايد در اينجا سؤالي در ذهن تداعي گردد که مگر در ماه هاي ديگر، گناهان انسان آمرزيده نمي شود؟ که در پاسخ بايد گفت بلي آمرزيده مي شود ولي در ماه مبارک رمضان که ماه ميهماني خداوند است، به نحو افزون تر که غير قابل وصف است توبه ها پذيرفته و گناهان آمرزيده مي شود. جنانچه پيامبر اعظم (ص) در مورد ارزش و برتري اين ماه فرمودند: «اگر بنده ارزش ماه (مبارک) رمضان را بداند، آرزو مي کند که سراسر سال ، رمضان باشد.» (5) اين در حالي است که آن حضرت، آن قدر بر حرمت و ارزش اين ماه تأکيد مي فرمودند که هر عاقلي بايد در نگهداري حرمت اين ماه کوشيده و کوتاهي نورزد، به طوري که پيامبر اعظم (ص) در حديثي ديگر فرمودند: «لا تقولوا رمضان بان رمضان اسم من اسماء الله تعالي و لکن قولوا شهر رمضان.» (نگوييد رمضان، چون رمضان يکي از نام هاي خداوند متعال است، بلکه بگوييد ماه رمضان.)

(6)سعي کنيم تا مي توانيم از اين ماه پر برکت غافل نشويم. هنگامي که روايات متعددي را که در شأن ماه مبارک رمضان وارد شده، بررسي نموده و در آن کمي تأمل نماييم، خواهيم ديد که در اين روايات تأکيد بسياري بر اين امر شده است که بندگان بايد سعي داشته باشند اين ماه را با همان غفلتي که در ماه هاي گذشته به سر مي برده اند، سپري ننمايند، چرا که اين ماه، ماهي است سرنوشت ساز که غفلت از آن موجب شقاوت و بدبختي انسان مي گردد، چنانچه امام صادق (ع) در سفارش به فرزندانش در هنگام حلول ماه مبارک رمضان مي فرمودند: « فاجهدوا انفسکم فان فيه تقسم الارزاق تکتب الاجال و فيه يکتب وفد الله الذين يفدون اليه وفيه ليله العمل فيها خير من العمل في الف شهر» (جان هاي خود را به تلاش و کوشش وا داريد، زيرا در اين ماه روزي ها قسمت و اجل ها نوشته مي شود و در آن نام هاي ميهمانان خدا که بر او وارد مي شوند نوشته مي گردد، در اين ماه شبي هست که عمل (عبادت) در آن از عمل (عبادت) هزار شب بهتر است امير مؤمنان حضرت علي (ع) نيز فرمودند: «روزي رسول خدا (ص) براي ما خطبه اي ايراد کرد و فرمود: اي مردم! همانا ماه با برکت و رحمت و آمرزش به شما روي آورده است، اين ماه نزد خدا، بهترين ماه است و روزهايش بهترين روزها و شب هايش بهترين شب ها و ساعت هايش بهترين ساعات. در اين ماه شما به ميهماني خدا دعوت شده ايد و در زمره بهره مندان از کرامت خداوند قرار گرفته ايد، در اين ماه نفس هاي شما تسبيح خداست و خواب شما عبادت است و اعمال شما پذيرفته و دعايتان به اجابت مي رسد... من برخاستم و عرض کردم يا رسول الله! بهترين عمل در اين ماه چيست؟ پيامبر فرمودند: اي اباالحسن بهترين عمل در اين ماه خويشتنداري از حرام هاي خداوند عزوجل است.

همه اين احاديث از عظمت و ارزش والاي اين ماه پر برکت حکايت دارد، لذا هر انساني بايد در اين ماه شعله هاي نفس سرکش خود را فروکش نموده و در مقابل پروردگار خويش سر به خاک گذارده و همراه با پشيماني از اعمال گذشته و اشک ريزان، صداي «العفو» خود را به گوش آسمانيان و افلاکيان برساند و دل شيطان را با اين حرکت خود به درد آورد تا شايد در اين ماه به سعادت و رستگاري دست يابد.