نقش تغذيه در پيشگيري از سرطان پروستات
295892.mp3
نقش تغذيه در پيشگيري از سرطان پروستات
تغذيه يکي از مهمترين جنبه هاي اثرگذار برسلامت مردان را مي باشد که متاسفانه به علل مختلف مورد غفلت قرار گرفته است. کوتاه بودن حضور مردان درمنزل و محدوديت دسترسي آنان به غذاهاي خانگي و ميوه و سبزي، قرار گرفتن در معرض هواي آلوده در محيط هاي کار که نياز به برخي مواد مغذي و مقوي را افزايش ميدهد، دسترسي کمتر مردان به آموزشهاي تغذيه اي که از طريق رسانه هاي مختلف از جمله صدا و سيما ارائه ميشود ،توجه کمتر مردان به سلامت خود، فقدان زمان خواب کافي و کم خوابي به علت داشتن مشاغل شيفتي که آنها را در معرض استرس هاي روحي قرار ميدهد و ... از مهمترين علل به خطرافتادن سلامت مردان و بي توجهي به تغذيه مناسب اين گروه ميباشد. اين در حالي است که نوع تغذيه مردان علاوه بر اين که در سلامتشان اثرگذار است، در بازده کاري آنان نيز بسيار موثر بوده است.
در حال حاضر تغيير در عادات غذايي در کليه کشورها ديده ميشود به طوري که رژيم غذايي سنتي شامل خرما، شير، ميوه و سبزي تازه، نان کامل و ماهي جاي خود را به غذاهاي جديد و حاوي انرژي بالا، چربي و شکر و فقير از کربوهيدراتهاي پيچيده داده اند.
با توجه به روند تحول الگوي تغذيه در جامعه ايراني و لزوم کنترل آن در همه گروههاي سني، آموزش بزرگسالان با تاکيد بر مردان جوان و ميانسال کشورمان در حوزه تغذيه توسط شبکه بهداشت و درمان در کشور مورد توجه قرار گرفته است.
مشکلاتي مانند چاقي و اضافه وزن، بيماري هاي قلبي –عروقي ، سکته هاي قلبي و مغزي ، فشارخون بالا و انواع سرطان ها(پروستات، ريه، مثانه، روده بزرگ و پوست) از جمله بيماري هاي شايع در مردان هستند که در اين مبحث به تأثير تغذيه بر پيشگيري و کنترل سرطان پروستات پرداخته شده است.
نقش تغذيه در پيشگيري از سرطان پروستات با دريافت مواد مغذي ( مانند کربوهيدرات ها، پروتئين ها ، چربي ها و ويتامين ها و املاح معدني) و يکسري از مواد غير مغذي( مانند انواع پلي فنول ها) به واسطه مکانيسم هاي مختلف توجيه ميشود، که اين مکانيسم ها بر روي هورمون هاي جنسي و ايمني سلولي و فاکتورهاي التهابي بدن تأثير گذار هستند. از جمله موارد تغذيه اي تأثير گذار ميتوان موارد زير را ذکر کرد:
چربي:
در مورد دريافت چربي و ريسک ابتلا به کانسر پروستات نتايج مطالعات ضد و نقيض است. دريافت بالاي چربي و ايجاد چاقي وبالا رفتن سطح انسولين خون به دنبال آن ميتواند باعث ايجاد اثرات منفي شده و خطر ابتلا را افزايش دهد. در يک مطالعه که در آن ???? فرد مبتلا بررسي شدند ديده شد که افزايش دريافت کل چربي خطر ابتلا را افزايش ميدهد ولي نوع چربي مصرفي هم از اهميت بالايي برخوردار است به طوري که ديده شده است دريافت چربي اشباع خطر ابتلا را افزايش و برعکس چربي هاي غير اشباع خطر ابتلا را کاهش داده اند.. درحاليکه مطالعات نشان داده اند ، دريافت بالاي چربي هاي امگا? از طريق کاهش هورمون هاي جنسي با کاهش تشکيل تومور همراه بوده است.
کربوهيدرات:
مطالعات نشان داده اند که افرادي که مصرف بالاي برنج و پاستا دارند و همچنين افرادي که مصرف نوشيدني هاي شيرين در آنها بيشتر است، خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن ها افزايش داشته است . و هرچه مصرف کربوهيدرات ونشاسته غذايي بيشتر شود باعث افزايش رشد تومورهاي پروستات ميشود.
فيبر:
افزايش دريافت فيبر با تأثيري که بر چرخه هورمون هاي جنسي ميگذارد و افزايش دفع مدفوعي هورمون هاي جنسي ميتواند در پيشگيري ازسرطان پروستات اثر گذار باشد.
به طور کلي توصيه ميشود که دريافت کربوهيدرات هاي ساده و نوشيدني هاي شيرين کم باشد و از کربوهيدرات هاي پر فيبر و غلات کامل به طور جايگزين استفاده شود.
کلسيم و لبنيات:
در مطالعات متعدد تأثير کلسيم به عنوان يک ماده مغذي و همچنين تأثير لبنيات بر پيشگيري از ابتلا و پيشروي سرطان پروستات بررسي شده است. در برخي مطالعات نشان داده شد افرادي که دريافت کلسيم روزانه بيشتري داشتند ، خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن ها بالاتر بوده است. البته هنوز تحقيقات در اين زمينه کامل نيست که آيا مصرف مکمل کلسيم به صورت مستقل از لبنيات خطر ابتلا را افزايش ميدهد يا گروه لبنيات به طور کلي باعث افزايش خطر ابتلا ميشوند. بنابراين نيازبه تحقيقات بيشتري در اين زمينه مي باشد.
ولي در مطالعات مختلفي که انجام شده است تأثير مصرف شير نسبت به ساير لبنيات بيشتر ذکر شده است. البته اخيرا به تأثير لبنيات تخميري با توجه به اثري که بر ميکروب هاي طبيعي و مفيد روده دارند به عنوان يک عامل محافظت کننده در برابر سرطان پروستات پرداخته شده است و به همين علت در اين بيماران به جاي حذف لبنيات ، استفاده از لبنيات تخميري و پروبيوتيک توصيه ميشود.
پلي فنول ها:
در مطالعات ديده شده است که مواد غير مغذي با نام کلي ايزوفلاون که در سويا و حبوبات وجود دارند و همچنين ماده اي به نام کاتچين که در چاي سبز وجود دارد در پيشگيري از ابتلا به کانسر پروستات تأثير مثبت دارند.اما تأثير آن ها در مقادير بالا (حدود ?-? واحد در روز)به اثبات رسيده است بنابراين قبل از توصيه به استفاده مداوم بايد تداخلات غذايي و دارويي و بيماري هاي زمينه اي افراد در نظر گرفته شود و حتما با متخصص تغذيه در اين خصوص مشاوره شود.
قهوه:
در تحقيقاتي که انجام شده است، نشان داده شده است که مصرف قهوه روزانه خطر ابتلا به نوع کشنده سرطان پروستات را کاهش ميدهد و همچنين در افراد مبتلا نيز امکان بازگشت مجدد تومور را کاهش ميدهد. اثربخشي قهوه به دليل وجود ترکيبات آنتي اکسيداني موجود در آن مي باشد. ولي در مورد مصرف قهوه هم بايد حتما تداخل اثر آن با دارو ها و بيماري هاي زمينه اي بيمار بررسي شود.
گوشت قرمز و گوشت هاي فرآوري شده:
طبق مطالعات مختلف مصرف بالاي گوشت قرمز و به خصوص گوشت هاي فرآوري شده با افزايش خطر ابتلا به سرطان پروستات در ارتباط است.به علاوه طبق توصيه سازمان بهداشت جهاني(WHO) براي پيشگيري از اين سرطان بايد مصرف گوشت قرمز محدود شود و گوشت هاي فرآوري شده(سوسيس، کالباس، گوشت هاي دودي و...) به طور کامل حذف شوند.
ايجاد مواد سمي به نام آمين هاي هتروسيکليک که در اثر طبخ ناصحيح ( طبخ کبابي با شعله مستقيم آتش) که منجر به سياه شدن گوشت ميشود به وجود مي آيند خطر ابتلا به بسياري از سرطان ها از جمله سرطان پروستات را افزايش ميدهد.درواقع مضرات کبابي کردن به اين شيوه از سرخ کردن نيز بيشتر است. بهترين روش طبخ براي حفظ مواد مغذي و جلوگيري از ايجاد مواد سمي در غذا بخارپز کردن است.
ماهي:
بررسي مطالعات مختلف نشان داده اند که مصرف ماهي به خصوص مصرف ماهي هاي با درصد امگا? بالاتر مانند سالمون و ساردين، باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات ميشود. همچنين در افراد مبتلا هم مصرف ? واحد ماهي در هفته باعث کاهش عود تومور ميشود.
نکته قابل توجه اين است که اگر روش طبخ ماهي هم کباب کردن با شعله مستقيم آتش باشد باعث تشکيل مواد سمي(آمين هاي هتروسيکليک) ميشود که ميتواند اثرات منفي داشته باشد.
تخم مرغ:
در مطالعاتي که بر روي افراد سالم و افراد مبتلا انجام شده است،مشاهده شده که مصرف بيش از حد تخم مرغ خطر ابتلا را افزايش داده است.
ويتامين D:
در مطالعاتي که انجام شده است نشان داده شده که مصرف دوز هاي پيشگيري ويتامين D ميتواند اثر محافظتي در برابر سرطان پروستات داشته باشد.
به طور کلي با استفاده از مطالعاتي که به بررسي الگوهاي غذايي پرداخته اند ميتوان گفت الگوهاي غذايي غربي که سرشار از گوشت قرمز، گوشت هاي فراوري شده و لبنيات پرچرب هستند، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزايش ميدهند.همچنين اضافه وزن و چاقي نيز ميتوانند عاملي براي افزايش خطر ابتلا به اين نوع سرطان باشند.بنابراين بهتر است الگوي دريافت مواد غذايي به صورتي باشد که بيش از نيمي از مواد غذايي دريافتي روزانه به سبزيجات و ميوه ها اختصاص يابد (به خصوص سبزيجات قرمز رنگ که محتواي ليکوپن بالاتري دارند، و سبزيجات خانواده کلم)، حدود يک چهارم مواد غذايي دريافتي از غلات کامل باشد و يک چهارم باقي مانده از گوشت هاي سفيد و لبنيات تخميري و کم چرب تأمين شود.
در حال حاضر تغيير در عادات غذايي در کليه کشورها ديده ميشود به طوري که رژيم غذايي سنتي شامل خرما، شير، ميوه و سبزي تازه، نان کامل و ماهي جاي خود را به غذاهاي جديد و حاوي انرژي بالا، چربي و شکر و فقير از کربوهيدراتهاي پيچيده داده اند.
با توجه به روند تحول الگوي تغذيه در جامعه ايراني و لزوم کنترل آن در همه گروههاي سني، آموزش بزرگسالان با تاکيد بر مردان جوان و ميانسال کشورمان در حوزه تغذيه توسط شبکه بهداشت و درمان در کشور مورد توجه قرار گرفته است.
مشکلاتي مانند چاقي و اضافه وزن، بيماري هاي قلبي –عروقي ، سکته هاي قلبي و مغزي ، فشارخون بالا و انواع سرطان ها(پروستات، ريه، مثانه، روده بزرگ و پوست) از جمله بيماري هاي شايع در مردان هستند که در اين مبحث به تأثير تغذيه بر پيشگيري و کنترل سرطان پروستات پرداخته شده است.
نقش تغذيه در پيشگيري از سرطان پروستات با دريافت مواد مغذي ( مانند کربوهيدرات ها، پروتئين ها ، چربي ها و ويتامين ها و املاح معدني) و يکسري از مواد غير مغذي( مانند انواع پلي فنول ها) به واسطه مکانيسم هاي مختلف توجيه ميشود، که اين مکانيسم ها بر روي هورمون هاي جنسي و ايمني سلولي و فاکتورهاي التهابي بدن تأثير گذار هستند. از جمله موارد تغذيه اي تأثير گذار ميتوان موارد زير را ذکر کرد:
چربي:
در مورد دريافت چربي و ريسک ابتلا به کانسر پروستات نتايج مطالعات ضد و نقيض است. دريافت بالاي چربي و ايجاد چاقي وبالا رفتن سطح انسولين خون به دنبال آن ميتواند باعث ايجاد اثرات منفي شده و خطر ابتلا را افزايش دهد. در يک مطالعه که در آن ???? فرد مبتلا بررسي شدند ديده شد که افزايش دريافت کل چربي خطر ابتلا را افزايش ميدهد ولي نوع چربي مصرفي هم از اهميت بالايي برخوردار است به طوري که ديده شده است دريافت چربي اشباع خطر ابتلا را افزايش و برعکس چربي هاي غير اشباع خطر ابتلا را کاهش داده اند.. درحاليکه مطالعات نشان داده اند ، دريافت بالاي چربي هاي امگا? از طريق کاهش هورمون هاي جنسي با کاهش تشکيل تومور همراه بوده است.
کربوهيدرات:
مطالعات نشان داده اند که افرادي که مصرف بالاي برنج و پاستا دارند و همچنين افرادي که مصرف نوشيدني هاي شيرين در آنها بيشتر است، خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن ها افزايش داشته است . و هرچه مصرف کربوهيدرات ونشاسته غذايي بيشتر شود باعث افزايش رشد تومورهاي پروستات ميشود.
فيبر:
افزايش دريافت فيبر با تأثيري که بر چرخه هورمون هاي جنسي ميگذارد و افزايش دفع مدفوعي هورمون هاي جنسي ميتواند در پيشگيري ازسرطان پروستات اثر گذار باشد.
به طور کلي توصيه ميشود که دريافت کربوهيدرات هاي ساده و نوشيدني هاي شيرين کم باشد و از کربوهيدرات هاي پر فيبر و غلات کامل به طور جايگزين استفاده شود.
کلسيم و لبنيات:
در مطالعات متعدد تأثير کلسيم به عنوان يک ماده مغذي و همچنين تأثير لبنيات بر پيشگيري از ابتلا و پيشروي سرطان پروستات بررسي شده است. در برخي مطالعات نشان داده شد افرادي که دريافت کلسيم روزانه بيشتري داشتند ، خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن ها بالاتر بوده است. البته هنوز تحقيقات در اين زمينه کامل نيست که آيا مصرف مکمل کلسيم به صورت مستقل از لبنيات خطر ابتلا را افزايش ميدهد يا گروه لبنيات به طور کلي باعث افزايش خطر ابتلا ميشوند. بنابراين نيازبه تحقيقات بيشتري در اين زمينه مي باشد.
ولي در مطالعات مختلفي که انجام شده است تأثير مصرف شير نسبت به ساير لبنيات بيشتر ذکر شده است. البته اخيرا به تأثير لبنيات تخميري با توجه به اثري که بر ميکروب هاي طبيعي و مفيد روده دارند به عنوان يک عامل محافظت کننده در برابر سرطان پروستات پرداخته شده است و به همين علت در اين بيماران به جاي حذف لبنيات ، استفاده از لبنيات تخميري و پروبيوتيک توصيه ميشود.
پلي فنول ها:
در مطالعات ديده شده است که مواد غير مغذي با نام کلي ايزوفلاون که در سويا و حبوبات وجود دارند و همچنين ماده اي به نام کاتچين که در چاي سبز وجود دارد در پيشگيري از ابتلا به کانسر پروستات تأثير مثبت دارند.اما تأثير آن ها در مقادير بالا (حدود ?-? واحد در روز)به اثبات رسيده است بنابراين قبل از توصيه به استفاده مداوم بايد تداخلات غذايي و دارويي و بيماري هاي زمينه اي افراد در نظر گرفته شود و حتما با متخصص تغذيه در اين خصوص مشاوره شود.
قهوه:
در تحقيقاتي که انجام شده است، نشان داده شده است که مصرف قهوه روزانه خطر ابتلا به نوع کشنده سرطان پروستات را کاهش ميدهد و همچنين در افراد مبتلا نيز امکان بازگشت مجدد تومور را کاهش ميدهد. اثربخشي قهوه به دليل وجود ترکيبات آنتي اکسيداني موجود در آن مي باشد. ولي در مورد مصرف قهوه هم بايد حتما تداخل اثر آن با دارو ها و بيماري هاي زمينه اي بيمار بررسي شود.
گوشت قرمز و گوشت هاي فرآوري شده:
طبق مطالعات مختلف مصرف بالاي گوشت قرمز و به خصوص گوشت هاي فرآوري شده با افزايش خطر ابتلا به سرطان پروستات در ارتباط است.به علاوه طبق توصيه سازمان بهداشت جهاني(WHO) براي پيشگيري از اين سرطان بايد مصرف گوشت قرمز محدود شود و گوشت هاي فرآوري شده(سوسيس، کالباس، گوشت هاي دودي و...) به طور کامل حذف شوند.
ايجاد مواد سمي به نام آمين هاي هتروسيکليک که در اثر طبخ ناصحيح ( طبخ کبابي با شعله مستقيم آتش) که منجر به سياه شدن گوشت ميشود به وجود مي آيند خطر ابتلا به بسياري از سرطان ها از جمله سرطان پروستات را افزايش ميدهد.درواقع مضرات کبابي کردن به اين شيوه از سرخ کردن نيز بيشتر است. بهترين روش طبخ براي حفظ مواد مغذي و جلوگيري از ايجاد مواد سمي در غذا بخارپز کردن است.
ماهي:
بررسي مطالعات مختلف نشان داده اند که مصرف ماهي به خصوص مصرف ماهي هاي با درصد امگا? بالاتر مانند سالمون و ساردين، باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات ميشود. همچنين در افراد مبتلا هم مصرف ? واحد ماهي در هفته باعث کاهش عود تومور ميشود.
نکته قابل توجه اين است که اگر روش طبخ ماهي هم کباب کردن با شعله مستقيم آتش باشد باعث تشکيل مواد سمي(آمين هاي هتروسيکليک) ميشود که ميتواند اثرات منفي داشته باشد.
تخم مرغ:
در مطالعاتي که بر روي افراد سالم و افراد مبتلا انجام شده است،مشاهده شده که مصرف بيش از حد تخم مرغ خطر ابتلا را افزايش داده است.
ويتامين D:
در مطالعاتي که انجام شده است نشان داده شده که مصرف دوز هاي پيشگيري ويتامين D ميتواند اثر محافظتي در برابر سرطان پروستات داشته باشد.
به طور کلي با استفاده از مطالعاتي که به بررسي الگوهاي غذايي پرداخته اند ميتوان گفت الگوهاي غذايي غربي که سرشار از گوشت قرمز، گوشت هاي فراوري شده و لبنيات پرچرب هستند، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزايش ميدهند.همچنين اضافه وزن و چاقي نيز ميتوانند عاملي براي افزايش خطر ابتلا به اين نوع سرطان باشند.بنابراين بهتر است الگوي دريافت مواد غذايي به صورتي باشد که بيش از نيمي از مواد غذايي دريافتي روزانه به سبزيجات و ميوه ها اختصاص يابد (به خصوص سبزيجات قرمز رنگ که محتواي ليکوپن بالاتري دارند، و سبزيجات خانواده کلم)، حدود يک چهارم مواد غذايي دريافتي از غلات کامل باشد و يک چهارم باقي مانده از گوشت هاي سفيد و لبنيات تخميري و کم چرب تأمين شود.
:
